Woorden uit het Noorden

Alhoewel er nog relatief weinig onderzoek naar het fenomeen is gedaan komen er steeds meer bewijzen naar voren dat avontuur goed is voor de (mentale) gezondheid. Sterker nog, het zou wel eens hét medicijn kunnen zijn tegen mentale aandoeningen zoals burn-out, depressies en anxiety. 

Klimmen als copingmechanisme 

Als fanatiek klimmer en ex-kajakinstructeur ben ik dol op avontuur. Zodra ik 18 werd haalde ik mijn rijbewijs waarna ik door heel Europa scheurde op zoek naar steile bergwanden, wilde rivieren en verlaten wildernis waar ik dagenlang in kon verdwijnen. Ik wist toen nog niet dat ik AD(H)D had en dat avontuur mijn manier was om om te gaan met de ziekmakende drukte van de moderne maatschappij. 

Ik werd me pas bewust van de helende werking van avontuur toen ik na een kajakongeluk in een diep gat belandde. De psycholoog waar ik naartoe ging heeft me veel geleerd over mezelf en hoe mijn brein werkt, maar het ging pas echt beter met me toen ik weer kon beginnen met klimmen. Klimmen werd mijn copingmechanisme; mijn manier om weer terug te komen bij mezelf als ik verdwaald was in de chaos van mijn eigen brein.

Het thema ‘avontuur als therapie’ begon me te intrigeren en gefascineerd begon ik alle boeken en onderzoeken hierover te verslinden. 

De volgende voordelen van avontuur komen tot nu toe het duidelijkst naar voren in de beschikbare literatuur. Ik ben er echter van overtuigd dat dit nog maar het topje van de ijsberg is en dat er nog veel meer voordelen van avontuur naar voren zullen komen als er meer onderzoek naar wordt gedaan. 

Voordeel #1: Avontuur laat je in het nu leven. Avontuur als mindfulness dus!

Wanneer je opgaat in een avontuur leef je volledig in het moment. Piekergedachten, negatieve stemmetjes in je hoofd en de prikkels van de moderne maatschappij; allemaal verdwijnen ze naar de achtergrond wanneer je je onderdompelt in een avontuur. 

Avontuur kan hierdoor een manier zijn om te ontstressen, maar het kan ook dienen als een coping mechanisme. Voor mensen die in het dagelijkse leven veel stress ervaren, bijvoorbeeld door hun werk, een aandoening of een onveilige thuissituatie, kan avontuur een welkome afleiding zijn. Een mogelijkheid om op te laden en de problemen van de dagelijkse realiteit eventjes te vergeten. 

Voordeel #2: Avontuur maakt veerkrachtig

Uitdaging en een bepaalde mate van fysiek ongemak zijn inherent aan avontuur. Ook onzekerheid speelt hierbij ook een belangrijke rol. Een avontuur is immers geen avontuur als de uitkomst al vaststaat. 

Wat je avontuur ook is, het aangaan van uitdagingen waarbij onzekerheid en ongemak een rol spelen is van nature psychisch oncomfortabel. Tijdens een avontuur stap je uit je comfortzone, en that’s where the magic happens. 

Door uit je comfortzone te stappen en onzekerheid te omarmen leer je ongelofelijk veel over jezelf. Je zult jezelf moeten pushen om obstakels te overwinnen, angsten onder ogen moeten zien en krachten moeten gebruiken waarvan je niet wist dat je ze had. Vaak kom je erachter dat je veel meer aankan dan je in eerste instantie dacht en dit geeft je zelfvertrouwen een enorme boost. 

Veel avonturiers geven aan dat ze door avontuur meer in zichzelf zijn gaan geloven. Tijdens hun avonturen vingen ze namelijk een glimp op van hun eigen potentie; als ze dit al aankonden, wat zou er dan nog meer mogelijk zijn?  

Dit wordt ook beaamd door Tommy Caldwell in zijn boek ‘The Push’. Toen Tommy samen met zijn collega expeditieleden, waaronder zijn vriendin Beth, in Kirgizië gegijzeld werd door een groep rebellen ontdekte hij een soort oerkracht. Door deze kracht kon hij dagenlang op de been blijven en in actie komen op het moment dat het het allerbelangrijkst was. Deze kracht -zij het ontdekt in verschrikkelijke omstandigheden- fascineerde Tommy en inspireerde hem tijdens zijn uiteindelijke beklimming van de Dawn Wall in Yosemite. 

Voordeel #3: Avontuur leert je omgaan met tegenslag

Tijdens elk avontuur krijg je te maken met tegenslag. Zonder tegenslag is er geen uitdaging en zonder uitdaging is er geen avontuur. In een maatschappij waarin iedereen lijkt te streven naar een maximum aan comfort lijkt het onnatuurlijk om bewust op een avontuur te gaan waarbij je geheid moeilijkheden gaat tegenkomen, maar niets is minder waar.

Het ervaren van tegenslag is een signaal dat aangeeft dat je jezelf psychisch en/of lichamelijk uitdaagt en dit is waar persoonlijke groei plaatsvindt. 

Elke avonturier weet dat de beloning aan het einde van een avontuur groter wordt naarmate de te overwinnen obstakels toenemen. De lessen die je leert tijdens het omgaan met tegenspoed neem je mee terug naar je dagelijkse leven, waar ze nog regelmatig van pas zullen komen. 

Onderzoek heeft bovendien aangetoond dat mensen die tegenslagen overwonnen hebben zich over het algemeen gelukkiger en mentaal sterker voelen dan mensen die hun hele leven in comfort hebben doorgebracht. 

Zelf herken ik dit ook als ik terugkijk op mijn revalidatietraject. Toen ik intensief moest revalideren na mijn kajakongeluk en de daaropvolgende schouderoperatie -een uitdaging waar ik niet bepaald op zat te wachten- leerde ik meer over mezelf dan tijdens welke therapie dan ook. 

Toen de serieuze chirurg me aan mijn ziekenhuisbed vertelde dat ik waarschijnlijk nooit meer echt zou kunnen klimmen viel ik in eerste instantie in een diep gat, maar met behulp van een fantastische fysiotherapeut lukte het me toch om hieruit te klimmen. Stukje bij beetje werd ik sterker en tegen alle verwachtingen in klom ik na bijna twee jaar revalideren zelfs beter dan vóór het ongeluk. Alhoewel ik tijdens mijn herstel meerdere depressieve periodes heb gekend kwam ik uiteindelijk zowel fysiek als mentaal sterker uit de strijd. Tijdens deze zware periode heb ik had geleerd dat, zelfs als anderen me vertelden dat iets niet mogelijk was, ik zoveel meer aankon dan ik aanvankelijk dacht. Dit gaf me een kracht die ik tot dan toe niet kende: ik begon eindelijk in mezelf te geloven.  

Voordeel #4: Avontuur reset je stress-systeem 

Wij mensen zijn gemaakt om kortstondige periodes van hevige stress te ervaren. Daar is ons stress-systeem op ingesteld. Deze fight or flight response is geëvolueerd in een tijd dat aangevallen worden door een sabeltandtijger tot een dagelijkse mogelijkheid behoorde en dit systeem zit nog steeds in ons lichaam. 

Voor honderdduizenden jaren was deze fight or flight response een nuttig mechanisme dat ons sneller, alerter en meer gefocust maakte in levensbedreigende situaties. Als de bedreiging voorbij was schakelde ons brein dit mechanisme echter weer uit, waarna we ons extreem opgelucht, tevreden en soms zelf euforisch voelden. Deze periodes van acute stress werden over het algemeen opgevolgd door langere periodes van rust waarin we ons extreem ontspannen voelden.   

De sabeltandtijger is ondertussen uitgestorven en aangevallen worden door een hongerig roofdier is voor de meeste van ons geen dagelijkse zorg meer, maar ons brein denkt nog steeds dat er om elke hoek gevaar loert. Bij afwezigheid van de stressors die de oermens bezighielden gaat ons brein daarom op zoek naar andere dingen om zich druk om te maken. Cijfers bijvoorbeeld, de grootte van ons huis of de hoeveelheid likes die we krijgen op social media. 

Het resultaat is dat stresshormonen zich opbouwen in ons lichaam waardoor we chronische stress ervaren. We kennen geen stress-pieken meer zoals in de jager-verzamelaartijd maar de erop volgende rust en ontspanning ervaren we ook niet. Op de lange termijn kan deze chronische stress het risico op verschillende kwalen waaronder obesitas, depressie en hart- en vaatziektes sterk vergroten. 

Avontuur biedt ons een route uit deze staat van chronische stress. Door bewust te kiezen voor uitdagende avonturen ervaren we de stresspieken waardoor ons stress-systeem als het ware gereset wordt en we weer periodes van ontspanning kunnen ervaren. 

In het kort

Door op avontuur te gaan komen we dichter bij onszelf als mens. Het maakt ons sterker, veerkrachtiger, gelukkiger en zorgt ervoor dat we kunnen ontsnappen aan de chronische stress die zo kenmerkend is voor onze moderne maatschappij. Daarnaast staat onderzoek naar het ‘adventure effect’ over het algemeen nog in de kinderschoenen en zullen er ongetwijfeld nog meer voordelen naar voren komen als het fenomeen verder bestudeerd wordt. 

Redenen genoeg dus om eindelijk je spullen te pakken en uit die comfortzone te stappen. Waar gaat jouw volgende avontuur naartoe?